Türkiye, 6 Şubat 2023’te Kahramanmaraş merkezli 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki depremlerle sarsıldı. “Asrın felaketi” olarak nitelendirilen bu büyük afet, 11 ilde büyük yıkımlara yol açarken, yaklaşık 14 milyon insanı doğrudan etkiledi.
53 Binden fazla can kaybı
Resmi verilere göre, Kahramanmaraş, Hatay, Osmaniye, Adıyaman, Diyarbakır, Şanlıurfa, Gaziantep, Kilis, Adana, Malatya ve Elazığ’ı etkileyen depremlerde 53 bin 537 kişi hayatını kaybetti, 107 bin 213 kişi yaralandı. Depremin hemen ardından Türkiye, uluslararası yardımı da içeren 4. seviye alarm verdi ve 7 gün süreyle milli yas ilan edildi.
Arama kurtarma çalışmaları
Felaketin ardından Türkiye’ye 93 ülkeden arama-kurtarma ekipleri geldi. Deprem bölgesinde toplam 650 bin personel görev yaptı. Bu personelin 35 bin 250’si arama-kurtarma ekibinden, 142 bini güvenlik görevlilerinden oluşuyordu. Arama-kurtarma çalışmalarında 39 bin enkazda inceleme yapıldı, 26 bin 32 binada ise yaşam belirtileri olduğu tespit edilerek müdahalede bulunuldu.
Türk Silahlı Kuvvetleri de arama kurtarma çalışmalarına büyük destek verdi. 40 binden fazla asker ve teknik personel, 57 tabur ve 100 arama kurtarma timiyle bölgede görev aldı. 29 arama kurtarma köpeği çalışmalara destek verdi.
Deprem sonrasında hava, kara ve deniz araçlarıyla hızlı bir yardım seferberliği başlatıldı. Bölgede 141 helikopter, 182 uçak, 23 gemi yardım taşımak için kullanıldı. 17 bin 500 sorti yapılarak sıhhi tahliyeler, personel ve yardım malzemesi taşınması sağlandı.
Barınma sorununa geçici çözümler
Depremden etkilenen milyonlarca insan için geçici barınma alanları oluşturuldu. 1 milyon çadır sevk edildi ve 350 çadır kent kuruldu. Bu çadır kentlerde 645 bin çadır kurularak yaklaşık 2,5 milyon afetzedeye geçici barınma sağlandı.
Daha uzun süreli barınma ihtiyacı için 428 konteyner kent kuruldu. Bu konteyner kentlerde 220 bin konteynerde 707 bin kişi barındı. Ayrıca, depremzedeler için 477 bin 952 kişi KYK yurtlarında, 710 bin 266 kişi ise MEB yurtlarında misafir edildi. Böylece toplam 1 milyon 188 bin 218 kişi yurtlarda geçici barınma imkânı buldu.
Konforu artırmak için konteynerlere 105 bin vantilatör ve 149 bin 305 klima takıldı. Bu alanlarda sağlık, eğitim ve sosyal hizmetler de sunuldu.
Hasar tespit çalışmaları ve enkaz kaldırma
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından yapılan hasar tespit çalışmaları sonucunda, 2 milyon 381 bin 888 bina ve 6 milyon 612 bin 685 bağımsız bölüm incelendi.
Acil, ağır, yıkık ve orta hasarlı olmak üzere 311 bin 440 bina ve 810 bin 902 bağımsız bölüm hasarlı olarak kaydedildi. Acil yıkılacak ve yıkık 60 bin 763 binanın enkazları 68 gün içinde tamamen kaldırıldı.
Genel olarak 18 ilde bina sayısına göre yüzde 91, hacme göre ise yüzde 97 oranında enkaz kaldırma işlemi tamamlandı. Yıkımı yapılacak 200 bin 167 ağır hasarlı binanın 182 bin 773’ünün enkaz kaldırma çalışmaları tamamlandı.
Hak sahipliği ve yeniden yapılandırma çalışmaları
Depremzedelerin mağduriyetini gidermek amacıyla 30 Mayıs 2023’te başlatılan hak sahipliği süreci 211 günde tamamlandı.
845 bin 371 talep değerlendirildi ve 85 milyon evraktan oluşan başvurular incelenerek 15 milyon sayfalık 70 bin komisyon kararı alındı. Başvuruların yüzde 65’i e-Devlet üzerinden, yüzde 35’i ise Afet Yönetim ve Karar Destek Sistemi (AYDES) üzerinden alındı.
Devlet tarafından yeni konut projeleri başlatıldı. TOKİ ve ilgili kurumlar, kalıcı konutların hızla inşa edilmesi için çalışmalarını sürdürüyor.
Yardımlar ve sosyal destek çalışmaları
Depremden etkilenen bölgelerde gıda, hijyen malzemesi, tıbbi malzeme ve diğer temel ihtiyaçlar için geniş çaplı yardım çalışmaları yapıldı.
Türk Hava Yolları (THY) 13 bin 701 uçuşla 2 milyondan fazla yolcu taşıdı ve 712 kargo seferiyle 32 bin 770 ton yardım malzemesi bölgeye ulaştırıldı.
2 yılın ardından: Hayat normale dönmeye çalışıyor
Depremin üzerinden iki yıl geçmesine rağmen, bölgedeki yeniden yapılanma süreci hâlâ devam ediyor. Yeni konut projeleri hızla inşa edilirken, sosyal ve ekonomik hayatın normale dönmesi için eğitim, sağlık ve istihdam alanlarında çeşitli projeler yürütülüyor.
Türkiye, tarihinin en büyük afetlerinden birinin yaralarını sarmaya devam ederken, bölge halkı geleceğe umutla bakmaya çalışıyor.
