Türkiye’nin Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçişi ile birlikte, siyasetteki birçok dinamik hızla değişti. Bu değişimlerin başında ise saray danışmanlarının rolü ve milletvekillerinin işlevsizlik sorunu dikkat çekiyor. Son dönemde, saray danışmanlarının halk tarafından seçilip seçilmediği ve milletvekillerinin işlevini yerine getirip getiremediği konuları, kamuoyunda geniş çapta tartışılmaya başlandı.
Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin getirdiği en önemli değişikliklerden biri, yürütme yetkisinin tek bir elde toplanmasıydı. Bu sistemle birlikte, Cumhurbaşkanı’nın yönetimsel yetkileri artarken, sarayda görev yapan danışmanların da rolü büyük ölçüde güçlendi. Ancak, sarayın danışmanlarının seçilip seçilmediği sorusu hala net bir şekilde yanıtlanabilmiş değil.
Cumhurbaşkanı, danışmanlarını atama yetkisine sahip ve bu danışmanlar doğrudan halk tarafından seçilen isimler değiller. Genellikle belirli uzmanlık alanlarına sahip, Cumhurbaşkanı’nın yönetimsel ihtiyaçları doğrultusunda atanan kişilerden oluşuyor. Bu durum, kamuoyunda eleştirilere neden oluyor. Zira, halkın iradesiyle seçilmeyen kişiler, yönetimin kilit noktalarında görev alırken, halkın seçtiği milletvekillerinin işlevselliklerinin tartışılması, bu atamaların demokrasi açısından sorunlu bir noktaya gelmesine yol açıyor.
Saray danışmanlarının çoğu, hükümetin en üst düzeydeki karar alıcılarına yakın isimler olarak görülüyor. Bu da onların halkla doğrudan bir ilişkiye girmemelerine, dolayısıyla halkın denetiminden uzaklaşmalarına neden oluyor. Cumhurbaşkanlığı’nın bu kadar güçlü bir şekilde danışmanlara dayandığı bir sistemde, halkın seçtiği milletvekillerinin sesinin ne kadar duyulabileceği ise büyük bir soru işareti oluşturuyor.
Milletvekillerinin İşlevsizlik Sorunu
Bir diğer tartışma konusu ise, milletvekillerinin işlevsizlik sorunudur. Türkiye’de halk tarafından seçilen milletvekillerinin, yasama süreçlerinde etkin bir şekilde yer alması beklenirken, son yıllarda çoğu milletvekili bu görevini yerine getiremiyor. Parti disiplini ve Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin etkisiyle milletvekilleri, yasama görevlerini yerine getirmekte zorlanıyor.
Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi ile birlikte yasama ve yürütme arasındaki denetim mekanizmaları zayıfladı. Yasaların hazırlanmasında ve uygulanmasında Cumhurbaşkanlığı’nın tek yetkili merci haline gelmesi, meclis içindeki denetim süreçlerini zayıflatıyor. Cumhurbaşkanının kararları tek başına alabilmesi, bakanlıkların ve bürokrasinin de çoğu zaman bu kararların etrafında şekillenmesine yol açıyor. Bu durum, milletvekillerinin bağımsız bir şekilde yasama faaliyetlerini sürdürmesini engelliyor.
Birçok analist, mevcut sistemin, milletvekillerinin asli görevini yerine getirememesine sebep olduğunu belirtiyor. Meclisteki parti disiplini ve merkeziyetçi yönetim anlayışı, vekillerin kişisel inisiyatifleriyle hareket etmelerini engelliyor. Bu da halkla olan bağlarının zayıflamasına ve siyasete olan güvenin azalmasına yol açıyor.
Demokratik Denetim ve Halkın Temsilcileri
Siyasi uzmanlar, halkın temsilcisi olan milletvekillerinin, daha bağımsız bir şekilde hareket edebilmeleri gerektiğini vurguluyor. Partilerin, milletvekillerini sadece birer oy makinesi olarak görmeleri, onların yasama süreçlerinde etkin olmalarını engelliyor. Ayrıca, danışmanların atama yoluyla belirlenmesi, demokratik denetimin zayıflamasına yol açıyor. Bu durum, halkın temsilcilerinin denetleme ve karar alma süreçlerinde etkin olmalarını zorlaştırıyor.
Toplumun önemli kesimlerinden gelen eleştirilerde, danışmanların atama yoluyla belirlenmesinin yanı sıra, milletvekillerinin daha etkin hale getirilmesi gerektiği de belirtiliyor. Sadece Cumhurbaşkanı’na ve partilerine bağlı olan bir sistemin, halkın beklentilerine ne kadar cevap verebileceği şüpheli. Bu sebeple, milletvekillerinin daha bağımsız bir şekilde hareket edebilmesi, demokratik işleyişin güçlenmesi adına kritik bir adım olacaktır.
Sonuç: Sistem Değişikliği Gerekiyor
Türkiye’nin mevcut siyasi yapısında saray danışmanlarının atanması ve milletvekillerinin işlevsizliği, önemli kırılma noktalarından biri olarak öne çıkıyor. Danışmanların halk tarafından seçilmemesi, hükümetin yönetim tarzının kapalı bir yapıda olmasına yol açarken, milletvekillerinin güçsüzleşmesi ise demokrasinin zayıflaması anlamına geliyor. Bu noktada hem saray danışmanlarının atanma biçiminin hem de milletvekillerinin yasama faaliyetlerine daha bağımsız bir şekilde katılabilmelerinin sağlanması, Türkiye’nin demokratik işleyişini güçlendirecektir.
