DİSK Basın-İş Sendikası Genel Başkanı Turgut Dedeoğlu, serbest çalışanlara yönelik yasal boşlukların giderilmesi amacıyla eylül ayında “Freelance Emek Çalıştayı” düzenleyeceklerini duyurdu.
Sendika tarafından yapılan basın açıklamasında konuşan Dedeoğlu, Türkiye’de serbest çalışanlara ilişkin net bir yasal düzenleme bulunmadığını belirterek, bu durumun ciddi mağduriyetlere yol açtığını vurguladı.
“Zaman zaman hepimizin kısa süreli olarak çalıştığı freelance iş yerleri oldu,” diyen Dedeoğlu, “Bu süreçlerde sigortasız çalışmak, belli bir patrona bağlı olup sigorta yapılmaması gibi pek çok yasal boşlukla karşılaşıyoruz. Şimdi diyoruz ki bu boşlukları ortadan kaldıracak düzenlemeyi hep birlikte oluşturalım” ifadelerini kullandı.
Dedeoğlu, düzenlemeyi planladıkları çalıştaya akademisyenler, gazeteciler, yayınevi emekçileri ve tüm freelance çalışanları davet ettiklerini belirtti.
Açıklamada, Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) verilerine de yer verilerek, dünya genelinde yaklaşık 1,1 milyar freelance çalışanın bulunduğu, bunun küresel işgücünün yüzde 35’ini oluşturduğu belirtildi. 2030 yılına gelindiğinde bu oranın yüzde 80’e çıkmasının beklendiği ifade edildi.
Freelance çalışmanın kayıtdışı istihdam ve güvencesizlikle birlikte geldiği vurgulanan açıklamada, şu değerlendirmelere yer verildi:
“Kurumsal baskıdan kaçış olarak görülen freelance çalışma, mobbing ve düşük ücret gibi sorunları ortadan kaldırmamış; aksine mesai sürelerinin ücretlendirilmesi yetersiz kaldığı için 7/24 çevrimiçi olmak zorunda kalan bir güvencesiz emekçiler ordusu yaratmıştır. Özellikle medya sektöründe daralan kadrolu istihdam, serbest çalışmayı bir tercihten çok zorunluluk haline getirmiştir.”
Freelance gazetecilerin yaşadığı sorunlara da dikkat çekilen açıklamada, telif ücretlerinin düşüklüğü ve ödemelerin düzensizliği eleştirildi. Türkiye’de serbest çalışan gazeteciler için bağlayıcı bir telif tarifesi bulunmadığı ifade edilerek, “Telif ödemeleri çoğunlukla kurumların inisiyatifine bırakılmıştır. Bu nedenle gazeteciler, teliflerinin yatması için ısrarlı bir takip yürütmek zorunda kalmaktadır” denildi.
Açıklamada, içerik üreticilerinin de çalıştayın temel bileşenlerinden biri olduğuna dikkat çekilerek, “Güvencesizliğe, düşük ücretlere, hak gasplarına ve sendikasızlığa karşı Freelance Emek Çalıştayı’nda birlikte mücadele etmeye çağırıyoruz” ifadesi kullanıldı.
Basın açıklamasının ardından gazetecilerin sorularını yanıtlayan Dedeoğlu, freelance çalışanlara ilişkin yasa teklifi konusunda siyasi partilerle de görüşmeler yapılacağını söyledi.
“Önce bir komisyon kurduk, ardından yaklaşık 10-11 aylık bir yol haritası çizeceğiz. Sürecin sonunda Meclis’e yasa teklifimizi götürmeyi hedefliyoruz” diyen Dedeoğlu, teklifin tüm siyasi partilere iletileceğini ve destek arayışında olacaklarını kaydetti.
Dedeoğlu, dünyada çeşitli freelance yasalarının uygulandığını belirterek, “Fransa’da çok iyi işleyen bir freelance yasası var. Belki bu yasa Türkiye’ye uyarlanabilir. Ya da Kanada’daki, Amerika’daki modeller bizim için daha uygun olabilir. Buna sadece biz değil, akademisyenler, hukukçular ve çalıştaya katılacak uzmanlar karar verecek” değerlendirmesinde bulundu.
