İstanbul merkezli İmamoğlu operasyonlarında gözaltı sayısı 230’a, tutuklu sayısı 92’ye ulaştı; ekonomi büyük darbe aldı
İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından 19 Mart’ta başlatılan ve İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Başkanı Ekrem İmamoğlu odaklı yürütülen soruşturmalarda 4. dalgaya gelinirken, gözaltına alınanların sayısı 230’a, tutuklu sayısı ise 92’ye yükseldi. Operasyonlar, İBB bürokrasisinin yanı sıra iştirak yöneticileri, iş insanları ve şirket sahiplerine kadar genişletildi. Öte yandan İmamoğlu’nun ses ve görüntülerine yönelik yasak kararı da uygulamaya alındı.
Ekonomiye milyarlarca dolarlık zarar
19 Mart sonrası piyasalarda sert dalgalanmalar yaşandı. Merkez Bankası (MB) verilerine göre, operasyonların ardından sadece iki haftada yaklaşık 5 milyar dolarlık yabancı sıcak para çıkışı gerçekleşti. Aynı dönemde yurtiçi yerleşiklerin yurt dışına çıkardığı toplam sermaye, mevduat ve menkul kıymet varlıklarının tutarı ise 14,7 milyar dolara ulaştı.
MB rezervlerinden yapılan döviz satışlarının toplamı 60 milyar dolara yaklaşırken, döviz rezervlerini yeniden güçlendirmeye çalışan MB’nin net rezervleri 22 Mayıs haftası itibarıyla 18-20 milyar dolar seviyesine geriledi.
Faizler yükseldi, kredi maliyetleri arttı
Operasyonların ekonomik etkilerini dengelemeye çalışan Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Merkez Bankası, olağanüstü Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısıyla gecelik faizi yüzde 49’a çıkardı. Nisanda politika faizi yüzde 46’ya yükseltilirken, bankaların mevduat faizleri yüzde 50-55’e, ihtiyaç ve ticari kredi faizleri yüzde 60-70 bandına ulaştı. Hazinenin borçlanma faiz maliyetleri de yüzde 7-10 arasında arttı.
Kur ve enflasyon verileri alarm veriyor
Dolar/TL kuru 39 seviyesine yükselirken, Euro 44, Sterlin ise 53 TL’ye çıktı. TL’nin dolar karşısında iki ayda yüzde 6,5 değer kaybettiği süreçte, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre nisan ayı enflasyonu yüzde 3’e ulaştı.
Zeybekci: “Ekonomiye büyük zarar verdi”
AK Parti Ekonomik İşlerden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı ve eski Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci de operasyonların ekonomiye “büyük zarar verdiğini” ifade etti. Ekonomi çevrelerinde belirsizlik ve güvensizlik artarken, iş dünyası temsilcileri yatırımların durduğunu, binlerce işletmenin kapanma noktasına geldiğini açıkladı.
TOBB’un nisan ayı Ticaret Sicil verilerine göre, geçen yılın aynı dönemine kıyasla şirket kapanışları yüzde 39,5 oranında artarak kuruluşların iki katını aştı. Konkordato ve iflas başvuruları ise yılın ilk dört ayında geçen yılın tamamına yaklaştı.
MB Güven Endeksi 100’ün altına düştü
Merkez Bankası’nın reel sektör güven endeksi (RKGE) mayıs ayında yüzde 2,2 düşerek 98,6 seviyesine indi. Bu, endeksin aylar sonra ilk kez 100’ün altına gerilemesi anlamına gelirken, reel sektördeki karamsarlığın ve güvensizliğin arttığına işaret etti.
Erdoğan’dan KOBİ’lere ‘can suyu’ talimatı
Ekonomik tablonun kötüleşmesi sonrası Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, reel sektöre ve KOBİ’lere destek olunması gerektiğini belirtti. Açıklamaların ardından Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Kredi Garanti Fonu (KGF) aracılığıyla 30 milyar liralık yeni bir kredi paketini duyurdu.
“Çerez parası” eleştirisi
Ancak operasyonların yarattığı ekonomik tahribat göz önüne alındığında, ayrılan kaynağın yetersiz olduğu ifade ediliyor. Ekonomistler, yalnızca döviz rezervlerindeki kaybın 60 milyar doları bulduğunu, faiz yükü, borçlanma maliyetleri ve yatırım durgunluğu ile birlikte toplam maliyetin 3-4 trilyon lirayı aşabileceğini belirtiyor. Bakan Şimşek’in geçmişte kullandığı ifadeyle, 30 milyar TL’lik destek “çerez parası” olarak değerlendiriliyor.
Dar gelirli kesim destek alamadı
Öte yandan, kamu çalışanları, emekliler ve asgari ücretliler için bütçeden ek kaynak ayrılmaması da tepkilere yol açtı. Merkez Bankası’nın yıl sonu enflasyon tahminini değiştirmemesi, temmuz ayında maaş zamlarının sınırlı tutulacağına, bayram ikramiyelerinin artırılmayacağına ve asgari ücrete ara zam yapılmayacağına işaret ediyor.
Kur müdahalesiyle servet transferi iddiası
19 Mart sonrası düşük kurdan döviz alan bazı grupların, MB’nin kur müdahaleleriyle büyük kazanç sağladığı, yüksek faizle hazineye borç verenlerin servetlerini katladığı ve bu kazançların önemli bölümünün yurt dışına çıkarıldığı iddia ediliyor. MB, bu dönemde 34-35 TL’den sattığı doları şimdi 39 TL seviyesinden geri almak zorunda kalıyor.
