Zonguldak’ın Karadeniz Ereğli ilçesi, Türkiye sanayisinin kalbinin attığı yerlerden biri olagelmiştir. Bu kentin gururu, Türkiye’nin en büyük sanayi kuruluşlarından biri olan Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları (Erdemir), bugün ne yazık ki parlak geçmişinden oldukça uzak bir tablo sergiliyor.
2025’in ilk çeyreğine ait açıklanan finansal veriler, şirketin ciddi bir performans kriziyle karşı karşıya olduğunu ortaya koyuyor. Erdemir’in net satış geliri sadece 1,4 milyar dolarda kaldı. Bir önceki çeyreğe göre %7,6, geçen yılın aynı dönemine göre ise %8,1’lik bir düşüş var. Faaliyet kârlılığını gösteren FAVÖK ise yıllık bazda %58,8 oranında gerilemiş durumda. Ton başına FAVÖK, 2024’te 124 dolarken 2025’in ilk çeyreğinde 51 dolara kadar düştü. Bu sadece bir finansal kayıp değil; aynı zamanda bir yönetim ve verimlilik sorununun da göstergesidir.
Üretim cephesinde de işler iyi gitmiyor. Sıvı çelik üretiminden toplam satışlara kadar hemen her kalemde çeyrek bazda çift haneli düşüşler yaşanıyor. Ham çelik kapasite kullanım oranı %89’dan %79’a gerilemiş. Bir sanayi devinin üretim gücünü bu kadar hızlı kaybetmesi, tesadüflerle açıklanamaz.
Erdemir, bir dönem Türkiye’nin kalkınma hamlelerinde lokomotif rol üstlenmiş, devlet yönetimindeyken hem ekonomik hem sosyal anlamda örnek bir kuruluş olarak gösterilmiştir. Ancak OYAK’a devrinden bu yana yaşananlar, bu tabloyu tersine çevirmiş durumda. OYAK’ın “gözbebeği” olarak sunulan Erdemir, bugün yerel halkın gözünde adeta sırtını dönen, sosyal sorumluluk ilkelerini unutan bir yapıya dönüşmüş durumda.
Karadeniz Ereğli halkı, yıllardır bu dev fabrikanın yanında durdu. Ancak bugün o fabrika, personel alımlarında yerel gençlere sırtını dönüyor; istihdam başka illerden gelen ve torpille yerleştirilen isimlerle sağlanıyor. Erdemir artık bu kentin değil, Ankara’dan gönderilen isimlerin şirketi gibi yönetiliyor.
İhracattaki artışın, toplam satışlardaki gerilemeyi telafi edememesi, krizin boyutlarını daha da büyütüyor. Borçlar artıyor, net borç/FAVÖK oranı 2,97’ye çıkmış durumda. Bu tablo, sadece Erdemir’in değil, OYAK’ın yönetim anlayışının da sorgulanmasını gerektiriyor.
Sormak gerekiyor: OYAK yönetimi bu tablonun neresinde? Bu fabrikayı yönetenler, sendikalar, sivil toplum kuruluşları nerede? Sessiz kalan herkes bu gidişata ortak değil midir?
Bugün Erdemir geriye gidiyor. Sadece rakamlarla değil, ruhuyla, kentle, insanıyla… Bu kayıp hepimizin.
