Zonguldak’ın Ereğli ilçesine 34 kilometre uzaklıkta bulunan Yenidoğancılar köyü Çölemen Mahallesi’ndeki tarihi su değirmeni, yüzyıllardır ayakta kalarak zamana tanıklık ediyor. Atalarından kalan yaklaşık 500 yıllık değirmeni işleten 62 yaşındaki İbrahim Şen, geleneksel yöntemlerden vazgeçmeyerek tahıl ürünlerini öğütmeye devam ediyor.
Doğal un üretimi devam ediyor
Değirmenin çarklarını debisi hiç düşmeyen Çölemen Deresi sayesinde döndürmeye devam eden Şen, buğday, arpa, mısır gibi tahıl ürünlerini öğüterek doğal un elde ediyor. Modern teknolojiye rağmen geleneksel üretimi sürdüren Şen, “Yeni Doğancılar Sütlüce” olarak bilinen su değirmeninde çevre köy ve ilçelerden gelen vatandaşlara hizmet veriyor.
“Hemen hemen bütün köylerden geliyorlar”
Büyüklerinden değirmenin en az 500 yıllık olduğunu öğrendiğini belirten İbrahim Şen, “Değirmen, dedemlerin döneminde 8 kişi tarafından tamir edilerek tekrar faaliyete geçirilmiş. Burada mısır, buğday, arpa, yulaf gibi tüm tahıl ürünlerini öğütebiliyoruz. Çevre köylerde başka değirmen kalmadığı için Alaplı’dan Devrek’e kadar birçok köyden buraya tahıl öğütmeye geliyorlar.” dedi.
Geleneksel üretim yöntemiyle un
Gelecek kuşakların da değirmeni kullanmasını çok istediğini belirten Şen, değirmenin çalışma yöntemine ilişkin şu bilgileri verdi:
“Vatandaş tahılını getirdiğinde, değirmenin üst tarafında bulunan ‘tekne’ denilen kovaya mısırı boşaltıyorum. Aşağıda bir başka tekne daha var. Mısır oradan da taşın üstüne dökülüyor. Biz buna ‘tene ayarı’ diyoruz. Alt ve üst ayarları yaptıktan sonra istenilen şekilde un elde edilebiliyor.”
Yıkılma tehlikesiyle karşı karşıya
Şen, değirmen oluğunun taştan yapılmış ve kaba sıvası olmadığından su kaçırdığını belirterek, gerekli önlemler alınmazsa değirmenin yıkılma tehlikesiyle karşı karşıya kalabileceğini ifade etti. Tarihi değirmenin korunması için yetkililere çağrıda bulunan Şen, bu mirasın yaşatılması gerektiğini söyledi.
